Erik
Erik, gülgiller (Rosaceae) familyasından Prunus cinsinden meyvesi yenen bazı ağaç türlerinin ortak adı.
Türkiye’de Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek yayla mıntıkası ile, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kurak ve çok sıcak bir kısım yerleri hariç her tarafta yetişir.
Erkenci dönem can eriğini yaz ortalarında olgunlaşan Japon eriği (P. salicina) takip eder. Ağustosta olgunlaşmaya başlayan Avrupa eriği (P. domestica) ise ekim ayına kadar yenebilir. Farklı dönemlerde olgunlaşan eriğin, farklı biçim ve büyüklükteki meyvelerinin ince kabuğu, türlere göre yeşil, sarı, kırmızı ve mor renklerdedir. Türkiye’de en tanınmış erik çeşitleri can eriği, papaz eriği, mürdüm eriği ve tatlı üryani eriğidir.
Erik kurusu
Meyve kuruları Trakya mutfağında kışlık tüketim için ve meyve hoşaflarının yapımı için hazırlanır. Büyüklüklerine göre dilimlenen, çekirdek yatakları çıkartılan taze meyvelerin güneşte kurutularak öz sularını belli bir orana kadar kaybetmesi yoluyla meyve kurusu elde edilebilir. Güneş gören, havadar bir yerde kurutulması gereken meyvelerin dış ortamdan dolayı kirlenmemesi için üzerine ince bir tülbent, file gerilmesi tavsiye edilir. Çok yumuşak olmayan fakat mürdüm eriği gibi etli erik türleri kurutulmaya müsaittir. Çekirdeklerini çıkarmak için son yıllarda geliştirilen aletleri kullanarak bütün olarak da kurutmak mümkündür.
Kuru eriğin faydaları
Kuru erik lif bakımından oldukça zengin bir besindir. İyi bir antioksidan kaynağıdır. İçerisinde bol miktarda C vitamini bulunmaktadır. C vitamini hastalıklara karşı vücudu koruyarak vücut direncini artırır. Lif bakımından zengin olan kuru erik diyet listelerinin vazgeçilmez besinidir. Kalori bakımından düşük olan kuru eriğin 100 gramında yaklaşık 45 kalori bulunmaktadır. A ve K vitamini eksikliklerinde de kullanılan bir meyvedir. Kuru eriğin vücuda sağladığı en önemli fayda ise besinler sayesinde vücuda alınan demirin emilimini sağlamaktır.
– Kanser ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi vardır.
– Kırmızı erik yeşil eriğe göre daha fazla antioksidan içermektedir.
– 100 gram kuru erik günlük C vitamini ihtiyacının %16sını karşılayabilmektedir.
– Sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur.
– 100 gram kuru erik günlük lif gereksinimini %6sını karşılamaktadır.
– Özellikle kırmızı erik glisemik indeks özelliği ile kan şekerini dengede tutmaktadır. Tip2 diyabete karşı faydalıdır.
– Kemik sağlığı için kuru erik tüketilmelidir.
– Romatizma, kolon kanseri, astım gibi hastalıklara karşı içerisinde koruyucu vitaminler barındırmaktadır.
– Beden ve zihin yorgunluğuna iyi gelir.
– Böbrekleri korur
– Adet düzenleyici özelliği bulunmaktadır.
– Vücut terletiçi ve idrar söktürücü özelliği vardır.
– Östrojen hormonunu düzenler.